نوشهر- ایرنا- زیرساخت های خدماتی شهرستان های غرب مازندران اعم از آب، گاز، برق، راه و مخابرات برای جمعیت ثابت اهالی تعریف شده است در حالی که با امکانات محلی خدمات ملی به میلیون ها مسافر و گردشگر منطقه ارایه می کند، رفع این چالش دیرینه به تاکید کارشناسان نیازمند بازنگری و توجه اساسی در سطح ملی است.
به گزارش خبرنگار ایرنا؛ اقتصاد غرب مازندران تا اندازه زیادی تک بعدی و وابسته به صنعت گردشگری است، به معنای دیگر اگرچه حضور گردشگران رونق و توسعه کسب و کارهای خرد و کلان در منطقه را در پی داشته که البته آن هم جای بحث دارد، اما مزیت های حضور مسافر برای این منطقه می شود، تنها یک روی سکه است چراکه روی دیگر آن چالش های پر تعداد حضور مسافر در سایه فقر زیرساختی است که این منطقه با آن دست به گریبان است که پاسخگوی نیاز جمعیت ثابت و شناور منطقه به طور همزمان نیست، درواقع منابع و اعتبارات این شهرها با میزان خدماتی که در سطح ملی ارایه می دهند همخوانی ندارد و نتیجه این روند چالش و اخلال در ارایه خدمات است.
کارشناسان معتقدند که طی سال های اخیر کفه چالش ها و دردسرهایی که گردشگری و مسافرپذیری برای غرب استانی ها به همراه داشته رفته رفته نسبت به منفعت هایش سنگین تر شده ؛ چراکه هر پیک مسافر شهرها را با دشواری هایی در ارایه خدمات ضروری برای بومی و غیربومی مواجه کرده است، ضعف هایی که به موازات حضور مسافر در زیرساخت های این شهرها خودنمایی می کند و شدت می گیرد.
بر اساس آمار موجود شهرستان های نور، نوشهر، چالوس ، کلاردشت، تنکابن و رامسر واقع در غرب مازندران افزون بر یک میلیون نفر جمعیت دارد ، این در حالی است که با زیرساخت های موجود منطقه اعم از جاده ، آب ، برق و گاز و مخابرات سالانه دهها میلیون نفر مسافر و گردشگر را خدمات می دهد.
توصیف دقیق برای روشن شدن این وضعیت نگاهی به آمار حضور مسافر در شهرستان رامسر است، شهری با جمعیت ۸۰ هزار نفری که به استناد آمار رسمی به طور میانگین سالانه ۱۵ هزار نفر اقامت را ثبت کرده است، بعلاوه اینکه این میزان در زمان پیک مسافر به ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر هم می رسد.
جالب اینکه رامسر در هفته اول شهریور ماه ۱۴۰۱ میزبان حدود ۹۰ هزار نفر مسافر را میزبانی کرده است، یعنی بیشتر از جمعیت ثابت شهرستان که اگر میزان مسافرانی را که در اقامتگاه های غیر رسمی مانند ویلاها، خانه های غیرمجاز، خانه دومی ها را و چادر خواب ها را به این جمعیت اضافه کنیم به عدد سرسام آوری می رسد که سبب شد در همین تابستان ضعف زیرساخت های این شهرستان بیش از پیش عیان شود.
در واقع زیرساخت های این شهر هر بار در پسِ هر تعطیلی جمعیت بومی و غیربومی حاضر در شهرستان را به چالشی جدی دعوت می کند، از چهره نا زیبای شهر و برپایی چادرهای مسافری در باغ ۳۳ هکتاری تاریخی و بلوار معلم که همیشه مورد اعتراض شهروندان است که بگذریم، بخش مهم چالش برانگیز ماجرا از ابتدای تابستان تا به امروز به وضوح در صف های طولانی نان مشخص است، مردمی که برای رهایی از صف های طولانی در نانوایی ها کلافه و سر در گم از نانوایی به نانوایی دیگر می رفتند و تکرار ماجرا که تا به امروز ادامه دارد.
در واقع فهرست، فهرست بلندبالایی از کلافگی های اینچنینی است که به همین جا ختم نمی شود و یکی پس از دیگری از جایی سربر می آورد، چراکه عدم تناسب منابع با جمعیت بعد از مدتی در کمبود و کدورت بالای آب هم ظاهر شد، شرایطی ناخوشایند که در پی افزایش مصرف آب به دلیل حضور مسافر رخ داد و اداه آب شهرستان ناچار شد دبی آب را بالا ببرد و فشاری که ناگهان به مخزن ها و لوله های آب وارد آمد سبب شد که مشترکین آب در بسیاری از نقاط شهرستان با کدورت شدید آب مواجه شوند که تا هفته ها هم ادامه داشت و صف های طولانی پمپ بنزین های منطقه مضاف بر این مشکلات است.
حالا به تمامی این موارد اگر ساخت و سازهای افسار گسیخته در شهر و روستا را که بدون تناسب با زیرساختی که سال ها پیش صرفا برای مردم بومی برنامه ریزی و اجرا شده را اضافه کنید عمق ماجرای ضعف زیرساختی و عدم همخوانی آن با وضع موجود خودنمایی می کند، نمونه مشخص آن قطعی پی در پی آب در ۲۴ ساعت شبانه روز در منطقه روستایی اربه کله رامسر است که زیرساخت های آن برای تعداد محدود خانوار دایم و بومی که کشاورز و دامدار هستند طرح ریزی شده که حالا در سایه برج سازی ها و جمعیت خوش نشین همیشه با نبود آب مواجه هستند.
وضعیتی که هربار با موجی از انتقاد و اعتراض از سوی مردم بومی در فضای حقیقی و مجازی همراه می شود و آنان خواهان تعیین سهمیه و منابع اعتباری بیشتر برای تعدیل وضعیت زیرساخت ها در رامسر و دیگر شهرستان های غرب مازندران و چاره جویی مسوولان هستند؛ پیام های کاربران هم در فضای مجازی و در واکنش به کمبودها همه در یک راستا بود «چرا باید سهمیه نان و بنزین ما برای مسافر باشد و ما تنگنا قرار بگیریم»، «از رونق گردشگری منطقه فقط صف های طولانی بنزین و نان و ترافیک نصیب ما شد؟» یا پیام هایی پرتعداد با این مضمون مطالبه گری که چرا برنامه ریزی بودجه و سهمیه ها از سوی مسوولان ملی برای شهرهایی با این میزان مسافرپذیری با جمعیت شناور و ارتقای زیرساخت ها همراه نیست؟
لزوم ارتقای زیرساخت ها در غرب مازندران
در کنار واکنش مردم از سوی کارشناسان نیز نظرهای موافق و مخالفی هم مطرح می شود؛ برخی معتقدند حداقل برای شهری با ویژگی های و تمایزهای رامسر که گردشگرپذیرترین شهر استان به شمار می رود مسوولان محلی باید به دنبال مطالبه افزایش زیرساخت و منابع اعتباری ویژه برای این شهر باشند.
در همین پیوند یک کارشناس مدیریت شهری با اشاره به چالش های شهرستان و لزوم تخصیص اعتبار ویژه برای ارتقای زیرساخت‌های شهری مانند رامسر گفت: زیرساخت ها از جمله دارایی های یک مملکت محسوب می شوند و معتقدم مسوولان شهرستانی باید قامت مدیر تامین کننده زیرساخت را داشته باشند.
مهدی برزگری خاطرنشان کرد: وجه تمایز رامسر و میزان نیازمندی این منطقه به تامین اعتبار برای توسعه زیرساخت ها را باید در سطح ملی با جدیت مطالبه کنند اما لازمه این مطالبه گری و توفیق در آن ابتدا شناخت مسیرهای تحقق آن و اشراف کامل بر این زیرساخت هاست.
کمبود آب، برق و گاز / بودجه این مناطق افزایش یابد
وی در تشریح این وضعیت تصریح کرد: جریان حضور مسافر مانند رودخانه ای جاری است که ما امکان توقف آن را نداریم بنابراین باید آب را مدیریت و کنترل کنیم؛ در این مسیر باید وجه تمایز و قسمت های رقابتی این شهر به نسبت شهرهای همجوار را برای حاکمیت و در وزارت‌خانه های کلیدی تبیین و مطالبه کنیم.
برای مثال رامسر تنها شهری در خاورمیانه است که فاصله کوه و دریا در آن به زیر یک کیلومتر می رسد، شهر کنوانسیون تالاب‌های دنیاست و عدد قابل توجهی اقامت در تعطیلات را به خود اختصاص داده است و در چنین شرایطی نیار است بودجه‌های مشخصی متناسب با این ویژگی و سطح خدمات به رامسر اختصاص یابد به طور یقین ضعف زیرساخت مانند آب، برق و سوخت میزان اقامت مسافر که بسیار پر اهمیت است کاهش می دهد و آنها را به شهرهای دیگری هدایت می کند.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر تامین زیرساخت باید بر بستر فرهنگ و قانون انجام شود و جدای این ۲ به طور قطع در خود چالش دیگری را به همراه خواهد داشت.
ضرورت برنامه ریزی نظام مند برای تعریف گردشگری
اما اگرچه مطالبات در سطح عمومی و کارشناسی بر این باور هستند که تامین زیرساخت و اعتبارهای ویژه راهِ حلِ برون رفت از چالش ضعف زیرساخت است برخی اظهارنظرها مبتنی بر این است که تامین زیرساخت نه تنها کافی نیست بلکه چالش ها را دوچندان هم می کند و در کنارش باید برنامه ریزی نظام مند برای گردشگری تعریف شود.
یک کارشناس اقتصادی در تشریح پیامدهای منفی جریان مسافر و ضعف زیرساخت در غرب مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس مطالعات یک تیم تحقیقاتی دانشگاهی در سه شهرستان تنکابن، عباس‌آباد و رامسر در غرب مازندران؛ در سال ۹۰ تعداد ۴۵ هزار خانه دومی در این منطقه وجود داشت، که این واحدها یا اجاره داده می شود یا افراد به طور غیر دائم در آن ساکن هستند، این درحالیست که این رقم در سال ۹۵ به ۷۵ هزار نفر رسیده است، و حالا به طور میانگین اگر همین رشد را بررسی کنیم هم اکنون ۱۲۵ هزار واحد خوش نشین در منطقه وجود دارد که به احتمال زیاد این میزان خانه بیشتر از خانه های با سکونت دایم است که در فصل تابستان حضور این افراد چالش برانگیز می شود
ابوذر مرادی توضیح داد: با این وصف هرچقدر امکانات و اعتبار و زیرساخت هایی نظیر برق و آب افزایش یابد به همان اندازه مسافر و تخریب بیشتری هم در پی دارد، بنابراین تامین اعتبار و توسعه زیرساخت اگرچه لازم است اما اگر مبتنی بر برنامه‌ریزی و چشم‌اندازهای دقیق نباشد مشکلی برطرف نمی شود.
وی یادآور شد: نمونه مشخص آن وضعیتی است که هم اکنون در روستاها مشاهده می کنیم، درواقع تزریق امکانات و اعتبارها به زیرساخت های روستایی سبب شد این بافت‌های بکر تخریب و هویت خود را از دست بدهند، تمامی باغ ها به ویلا تبدیل شدند ضمن اینکه به دلیل جریان سریع مسافر به یکباره به تغییر بافت فرهنگی هم مواجه شدیم و سرمایه اجتماعی هم آسیب دید.
مرادی اضافه کرد: این میزان ساخت و ساز و حضور وقت و بی وقت مسافر درحالیست که ما امکان مسدود کردن کندوان و سایر ورودی های استان را نداریم، با این حال زمانی هم که مطالبه برای تزریق امکانات و اعتبار مطرح می شود چنانچه بدون حساب کتاب و برنامه‌ریزی و چشم انداز باشد نه تنها مشکلات برطرف نمی شود بلکه همان چالش با وسعت بیشتری تکرار می شود، و ما در دور باطل آلودگی، ترافیک و ساخت و سازهای بیشتری قرار می گیریم.
این استاد دانشگاه توضیح داد: ما باید جریان مسافر را هدایت کنیم تا برای مثال گردشگری کشاورزی ، خرده فرهنگ ها تقویت شوند روستاها به حالت سابق بازگردد، سیستم و ساختار حمل و نقل هم تعریف و ویلاسازی ها کنترل شوند و گردشگری روستایی تعریف شود، که باید یک مرکزی به این منظور در شهرستان پایه ریزی شود.
مرادی خاطرنشان کرد: هر منطقه با توجه به ویژگی‌های خاصی که دارد مدل توسعه ای مختص به خود را تدوین کند که حتی بتواند در جذب گردشگر با کشورهای منطقه آنها رقابت کند که علاوه بر این موجب رشد عدالت اجتماعی هم خواهد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر قرار هست زیرساختی ایجاد شود، باید طبق یک الگویی که مناسب منطقه باشد طرح ریزی شود تا چالش های منطقه را کاهش دهد، برای نمونه سیستم حمل و نقل تعریف شود، ورودی تعیین شود، تورهای حرفه ای و آموزش و ارایه خدمات در سطح نوعی از گردشگری که لوکس و نیمه لوکس هست حرکت کنیم و چاره ای جز این نداریم و معتقدم گردشگری منطقه برای انکه به زیرساخت‌ها آسیب نزند باید به سمت لوکس شدن حرکت کند و همین مساله ازدحام گردشگر را کاهش می دهد، چراکه با برنامه ریزی برای گردشکر او در اختیار یک زنجیره ارزش قرار می گیرد که برایش برنامه ریزی شده و باید هزینه کند.
در این میان گلایه از ضعف زیرساخت و پنهان شدن زیبایی‌های شهری چون رامسر در پسِ ضعف‌های زیرساختی که با وجود کمبودهایی که دارد خدمات ملی هم ارایه می‌کنند از زبان مسوولان شهرستانی هم در نشست های ملی و محلی مطرح شده است.
زیرساخت های غرب مازندران باید مورد مسوولان ملی و استانی قرار گیرد
در همین ارتباط فرماندار شهرستان رامسر با بیان اینکه رامسر منطقه‌ای آشنا در سطح ملی و بین‌المللی است، توضیح داد: فارغ از زیبایی‌های خدادای، رامسر در بحث زیرساخت هایی نظیر جاده، آب و زباله با مشکلاتی مواجه است که پاسخگوی نیاز جمعیت ثابت ۸۰ هزاری این شهرستان در روزهای عادی نیست و همواره با چالش‌هایی مواجه هستند.
ابراهیم شیرودعشوریان با بیان اینکه این شهرستان با برخورداری از تعداد زیادی اردوگاه، هتل، خانه مسافرها، فضاهای اسکان وزرات خانه ها، آمار بالای پذیرش ۹۰ هزار نفر اقامت در شب را ثبت کرده است، گفت: این میزان خدمات به جمعیت ثابت و شناور در سایه ضعف زیرساخت باید مورد توجه مسوولان ملی و استانی قرار گیرد چراکه بهبود زیرساخت‌ها آبروی استان و نظام محسوب می شود.
شیرود عشوریان خاطرنشان کرد: رامسر از نظر تامین امکانات و زیرساخت ها کمبودهایی دارد که تاکنون جبران نشده است.
وی با اشاره به تلاش و همراهی و حمایت دولت مردمی سیزدهم برای جبران فقر زیرساخت‌ها و رفت و آمد مدیران استانی گفت: در همین یک سال گذشته به دلیل گلایه مردم از وضعیت آب تصفیه خانه سد میجران ارتقا یافت، ضمن اینکه به یمن سفر رییس جمهور به استان مازندران اداره امور منابع آب اعتباری را برای بهره برداری بهینه از آب سد را در مرحله اجرا قرار دادند.
وی با بیان اینکه شبکه های فرسوده آب یکی دیگر از چالش‌های زیرساختی شهرستان است، افزود: برای تامین بودجه اصلاح و بهسازی این بخش هم پیگیری هایی در حال انجام است تا کیفیت آب آشامیدنی مردم تامین شود.
فرماندار رامسر گازرسانی به ۲ منطقه ییلاقی جواهرده و دهستان جنت رودبار، همچنین منطقه دوردست اشکور که در مرحله اجرایی قرار گرفته است از دیگر پروژه‌های زیرساختی برای رفاه مردم معرفی کرد و افزود: البته برای برطرف کردن ضعف‌های زیرساختی و رسیدن به نقطه مطلوب راه درازی در پیش داریم که نیازمند همراهی مسوولان در سطح ملی و استانی هستیم.
استاندار مازندران گفت: زیرساخت‌های این استان طی این سال‌ها به موازات تغییرات جمعیتی و میزان خدماتی که ارایه می‌دهد توسعه پیدا نکرده است و تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد.
محمود حسینی پور در گفت و گو با ایرنا با اشاره به ضعفِ زیرساخت های استان و فاصله آن با وضعیت مطلوب به ویژه در بخش جاده ای، فعال کردن خط ریلی و اتصال و امتداد آزادراه تهران شمال به رامسر را اولویت منطقه برای تعدیل چالش ترافیکی مازندران برشمرد.
وی افزود: برای تعدیل چالش ترافیکی اولویت ما توسعه آزادراه تهران شمال و امتداد آن تا شهرستان رامسر در غربی‌ترین نقطه استان است که به طور تقریبی تلاش های خوبی صورت گرفته است و در مجموعه استانداری در حال رایزنی هستیم که این طرح اجرایی و عملیاتی شود که گشایش بزرگی خواهد بود.
فعال کردن خط ریلی اولویت نخست برای تعدیل چالش ترافیک
استاندار مازندران فعال کردن خط ریلی را از اولویت‌های نخست برای تعدیل چالش ترافیکی استان ذکر و اضافه کرد: معتقدم برای برون رفت از وضعیت ترافیک استان باید خط ریلی فعال شود، زیرساختی که در تمامی شهرهای گردشگرپذیر دنیا مرسوم است.
به گفته وی مطالعات برای اجرای این طرح انجام شده است و پیگیری‌ها برای عملیاتی شدن آن با جدیت تا حصول نتیجه ادامه دارد.
طرح هوشمندسازی خدمات را دستور کار قرار دادیم
حسینی پور ادامه داد: در غرب استان با محدودیتِ جغرافیای اراضی مواجه هستیم، عدم توسعه جاده ای استان و در پی آن ترافیک سنگین در این منطقه را از چالش‌های مردم است و مردم بومی و مسافران از این نظر با دشواری های زیادی مواجه هستند و این درحالیست که مردم مناطق بومی در این مدت فشار روانی زیادی را تحمل می کنند که تداوم آن پیامدهای روانی و اجتماعی بالایی دارد.
وی با تایید زیرساخت‌های خدماتی ناکافی در مازندران و غرب استان گفت: مازندران در سال با پذیرای جمعیت گردشکر ۳۰ میلیونی است و به همین خاطر طرح هوشمند سازی خدمات استان را در دستور کار قرار دادیم تا مراجعات مردمی به ادارات رو که به حداقل کاهش دهیم.
شماری از اهالی غرب مازندران در گفت و گو با خبرنگاران ایرنا گفتند : در زمان حاضر امکانات زیرساختی منطقه اعم از آب ، گاز، راه ، برق ، مخابرات پاسخگوی نیازهای جمعیت شناور در منطقه نیست و از دولت مردمی و جهادی سیزدهم انتظار است که این چالش دیرینه را که دولت های گذشته بی پاسخ گذاشته اند، برطرف کند.
سالانه میلیون ها مسافر و گردشگر داخلی و خارجی به شهرستان های غرب مازندران سفر می کنند.
